لیکن پلان دهانی چیست؟
لیکن پلان نوعی بیماری دهانی – پوستی مزمن و طولانی مدت است که دهان، پوست بدن و گاهی موارد سایر مخاط بدن مانند مخاط ناحیه تناسلی را نیز درگیر میکند.
علت بروز لیکن پلان دهانی چیست؟
علت اصلی لیکن پلان دهانی (OLP) شناخته نشده است ولی اختلال در سیستم ایمنی نقش اولیه و اصلی در بروز این بیماری دارد. در بررسی میکروسکوپی بافت، ارتشاح نواری شکل لنفوسیتهای T و ماکروفاژها دیده میشود. البته استرس و آلرژیهای غذایی در تشدید و بروز ضایعات دهانی لیکن پلان نقش دارند، در بعضی مقالات ارتباط لیکن پلان دهانی و ویروس هپاتیت C (HIV) گزارش شده است. در اکثریت موراد بیماران لیکن پلان افراد سالمی هستند و به هیچ عنوان سابقۀ ابتلا به هپاتیت را ذکر نمیکنند.
لیکن پلان دهانی بیشتر در چه سنی و در چه جنسی بروز میکند؟
شیوع لیکن پلان دهانی از 2 – 5/0% جمعیت جامعه گزارش شده است البته این روزها به دلیل استرس شدید، شیوع و ارجاع بیماران لیکن پلان به مطب بیشتر شده است. این بیماری بیشتر در زنان دیده میشود و اغلب در افراد بالای 30 سال با میانگین سنی تقریباً 55 – 50 سال دیده میشود.
علایم و نشانههای بالینی لیکن پلان دهانی چیست؟
لیکن پلان به دو صورت سفید و قرمز در دهان دیده میشود میتواند به شکل زخم، تاول، قرمزی، آتروفی، خطوط سفید شبکهای، پاپول و یا پلاکهای سفید در دهان دیده شود. در مورادی که درگیری به صورت زخم و تاول یا اروژن باشد بیمار درد و سوزش فراوان دارد. در صورتی که درمان بیماری شروع نشود زخمهای دهان هفتهها یا ماهها در دهان باقی میماند یا حتی پیشرونده میشود.
در مورادی که درگیری دهان به صورت پلاک و یا خطوط سفید میباشد معمولاً بیعلامت است درد و سوزش خاصی ندارد البته بیمار احساس زبری و خشونت در دهان میکند. این ضایعات باید حتماً فالو شود چرا که در صورت عدم درمان و مزمن شدن ریسک بدخیمی دارد.
یکی دیگر از نماهای بالینی شایع در لیکن پلان نمای ژنژیویت دسکوامایتو میباشد که لثهها قرمز، پوسته پوسته و دسکوامه میشوند. علیرغم این که بهداشت دهان بیمار خوب است ولی لثهها التهاب دارند و دچار خونریزی میشوند. معمولاً لیکن پلان دهانی با خشکی دهان همراه است. افراد مبتلا به لیکن پلان دهانی، طعمها را بهدرستی تشخیص نمیدهند و بیمار ممکن است احساس طعم فلز در دهان داشته باشد.
زخمهای لیکن پلان در کدام نواحی دهان بیشتر دیده میشود؟
شایعترین مکان درگیری لیکن پلان، مخاط گونه است که اغلب به صورت دو طرفه دیده میشود ولی در سایر نواحی دهان مانند مخاط لب، زبان، لثهها نیز درگیری بسیار زیاد میباشد. کام و لثۀ لینگوال معمولاً بهندرت درگیری میشود.
درگیری پوستی در بیماری لیکن پلان
در 15% بیماران مبتلا به لیکن پلان دهانی، درگیری پوستی نیز دیده میشود. ضایعات پوستی معمولاً به شکل پاپولهای بنفش تا قرمز رنگ خارشدار میباشد که بیشتر در تنه و سطوح تا شونده دستها و پاها دیده میشود و این جوشها، معمولا خارشدار میباشد.
امکان درگیری سایر نقاط بدن به بیماری لیکن پلان
در 20% زنان مبتلا به لیکن پلان دهانی، درگیری مخاط ژنیتال وجود دارد که به صورت سوزش، درد، ترشحات ناحیۀ واژن و مقاربت دردناک گزارش شده است.
درگیری در مخاط مری هم در موارد نادر دیده میشود که معمولاً شکایت اصلی بیمار، اختلال در بلع میباشد.
دندانپزشک متخصص تشخیص و درمان لیکن پلان در اصفهان
از آنجا که در بیماری لیکن پلان دهانی، زخم، تاول و ضایعات دهانی وجود دارد بیمار باید به پزشکی مراجعه کند که تسلط کامل به بافتهای دهان مانند گونه، لب، زبان، کف دهان و … داشته باشد. دندانپزشک متخصص بیماریهای دهان در اصفهان، فک و صورت در این زمینه به صورت حرفهای آموزش دیده و بر تشخیص و درمان این ضایعات دهانی، اشراف کامل دارد. رشته بیماریهای دهان فک و صورت (بیماریهای دهان و دندان) در واقع یکی از گرایشهای تخصصی دندانپزشکان میباشد که به تشخیص و درمان کلیه ضایعات دهانی، زخمها، تودهها، تغییر رنگها، کیستهای ناحیه گونه، زبان، لب، کف و دهان کام و … میپردازد و در این حیطه مهارت علمی و عملی لازم را دارد.
تشخیص بیماری لیکن پلان دهانی در اصفهان
به منظور رسیدن به تشخیص قطعی، معاینه بالینی، بررسی تاریخچۀ بیمار و انجام نمونهبرداری از بافت دهان لازم میباشد. نمونهبرداری از مخاط دهان توسط دندانپزشک متخصص بیماریهای دهان، فک و صورت (بیماریهای دهان و دندان) انجام میشود. نمونهبرداری به صورت سرپایی در مطب، تنها با تزریق بیحسی مختصر و در یک جلسه انجام میشود. بیمار معمولاً درد و تورم چندانی ندارد و نیاز به دوران نقاهت و استراحت در منزل نمیباشد. نمونه بافتی به آزمایشگاه فرستاده میشود تا مورد بررسی میکروسکوپی قرار گیرد و تشخیص بیماری لیکن پلان قطعی شود.
بهترین راه درمان بیماری لیکن پلان دهانی
درمان لیکن پلان دهانی، که یک بیماری مزمن و التهابی است، نیازمند رویکردی جامع و چندجانبه برای مدیریت مؤثر علائم و پیشگیری از تشدید آن میباشد. بهترین راه درمان لیکن پلان دهانی به طور کلی شامل ترکیبی از روشهای دارویی، تزریقی و لیزری است.
درمان دارویی از جمله استفاده از داروهای استروئیدی و آنتیهیستامینها، نقش کلیدی در کاهش التهاب و تسکین درد دارد. این داروها میتوانند به صورت موضعی یا سیستمیک تجویز شوند و به کنترل علائم کمک کنند. تزریق استروئیدها به داخل ضایعات نیز به عنوان یک روش مؤثر برای درمان زخمهای مقاوم و مزمن شناخته شده است. این روش به کاهش سریع التهاب و تسکین علائم دردناک کمک میکند و باید تحت نظر متخصص ماهر انجام شود.
درمان با لیزر یکی از پیشرفتهترین و کارآمدترین روشها برای بهبود سریعتر زخمهای لیکن پلان است. لیزر با خواص ضدالتهابی و تسکیندهنده خود، به بهبود سریعتر و کاهش علائم کمک میکند. این روش بدون درد و بدون نیاز به بیحسی انجام میشود و معمولاً نتایج بسیار خوبی ارائه میدهد.
برای دستیابی به بهترین نتایج درمانی، مهم است که بیمار تحت نظر متخصصین با تجربه قرار گیرد و از ترکیب روشهای درمانی بهرهمند شود. پیگیری منظم و مراقبت دقیق از وضعیت دهان میتواند به بهبود کیفیت زندگی و کاهش علائم بیماری کمک کند.
در این میان، توجه به عوامل سبک زندگی و بهداشت دهان نیز نقشی حیاتی در درمان مؤثر بیماری لیکن پلان دهانی ایفا میکند. تغییرات در رژیم غذایی، مانند کاهش مصرف غذاهای تحریککننده و اضافه کردن غذاهای ضدالتهابی به رژیم، میتواند به کاهش علائم کمک کند. همچنین، رعایت بهداشت دقیق دهان و دندان، مانند مسواک زدن منظم و استفاده از دهانشویههای مناسب، میتواند به پیشگیری از عفونتها و تحریکات اضافی کمک کند.
مهم است که بیماران از مصرف مواد تحریککننده مانند دخانیات و الکل پرهیز کنند، زیرا این عوامل میتوانند علائم بیماری را تشدید کنند. در کنار این اقدامات، مدیریت استرس و توجه به سلامت روان نیز به کنترل بیماری کمک میکند، چرا که استرس میتواند عامل تشدید بیماری باشد. روشهای مختلف مانند تکنیکهای آرامسازی میتوانند به کاهش استرس و بهبود وضعیت کلی بیمار کمک کنند.
بهترین راه درمان بیماری لیکن پلان دهانی، نه تنها شامل درمانهای پزشکی است بلکه باید یک رویکرد جامع و چندجانبه را در بر بگیرد که شامل تغییرات در سبک زندگی، رژیم غذایی و مدیریت استرس باشد. همکاری نزدیک با متخصصان و پیگیری منظم درمان میتواند به مدیریت مؤثر بیماری و بهبود کیفیت زندگی بیماران کمک کند.
علاوه بر روشهای درمانی فوق، آگاهی و آموزش بیمار نیز میتواند به عنوان بخشی از درمان جامع در نظر گرفته شود. آگاهی از علائم اولیه بیماری و چگونگی مراقبت از خود، به بیماران کمک میکند تا به موقع به متخصص مراجعه کنند و از تشدید بیماری جلوگیری کنند. آموزش بیمار در خصوص نحوه استفاده صحیح از داروها، تکنیکهای بهداشت دهان و تغذیه مناسب، میتواند به بهبود نتایج درمان و کاهش علائم کمک کند. همچنین، پیوستن به گروههای حمایتی و تعامل با سایر بیماران ممکن است به کاهش احساس تنهایی و افزایش روحیه بیمار کمک کند. در نهایت، یک رویکرد جامع و هماهنگ، که شامل تمامی جنبههای درمانی و حمایتی باشد، به بهترین نحو ممکن میتواند به کنترل بیماری لیکن پلان دهانی و بهبود کیفیت زندگی بیماران کمک کند.
درمان لیکن پلان دهانی در اصفهان
از آنجا که علت دقیق بیماری لیکن پلان نامشخص است، درمان پیشگیری کنندهای برای آن وجود ندارد. بلکه درمان بیماری با هدف برطرف کردن علائم درد و سوزش و بهبودی زخمهای دهانی و حذف علائم میباشد. چندین روش درمانی برای بیماری لیکن پلان دهانی وجود دارد.
درمان دارویی لیکن پلان در اصفهان
داروهایی مانند قرصهای آنتیهیستامین، پردنیزولون ، سیکلوسپورین، تاکرولیموس، آزاتیوپرین و … به صورت موضعی و یا سیستمیک برای بیمار تحت نظر پزشک تجویز میشود. همچنین از پمادها و کرمهای موضعی مانند فلوسینولون، کلوبتازول، تریامسینولون نیز میتوان استفاده کرد. بسته به شدت ضایعات دهانی از ترکیبات استروئیدی به صورت موضعی( کرم و دهانشویه) و یا خوراکی استفاده میشود.
درمان لیکن پلان با تزریق داخل ضایعه در اصفهان
یکی دیگر از روشهای درمانی مؤثر و سریع در زخمهای دهانی لیکن پلان، تزریق ترکیبات استروئیدی مانند تریامسینولون استوناید مستقیماً داخل زخم میباشد که یک روش درمانی سریع و بسیار مؤثر در درمان زخمهای مزمن و مقاوم لیکن پلان دهانی میباشد. نکتۀ قابل توجه این است که نحوۀ زدن این تزریق بسیار مهم است و حتماً باید با تشخیص صحیح در نواحی صحیح تزریق انجام شود وگرنه میتواند عوارض جبرانناپذیری داشته باشد. تزریق داخل ضایعه زخمهای لیکن پلان دهانی، حتماً باید توسط متخصص بیماریهای دهان، فک و صورت انجام گیرد و در صورتی که تزریق صحیح و حرفهای انجام گیرد نتایج درمانی بسیار عالی است.
درمان لیکن پلان با لیزر در اصفهان (لیزر تراپی)
لیزر درمانی یکی از جدیدترین و مؤثرترین روشها در درمان ضایعات دهانی لیکن پلان میباشد. از آنجا که نور لیزر خاصیت ضدالتهاب و تسکین دهنده دارد و اثر مستقیم بر سایتولیکنهای التهابی میگذارد، یکی از روشهای درمانی عالی در بهبود زخمهای لیکن پلان دهانی میباشد.
درمان لیکن پلان دهانی با لیزر در اصفهان
انتخاب طول موج مناسب لیزر، دوزیمتری مناسب ، توان و زمان صحیح نیاز به تجربۀ کافی پزشک در این زمینه میباشد. لیزر تراپی ضایعات دهانی لیکن پلان حتماً باید تحت نظر دندانپزشک متخصص بیماریهای دهان، فک و صورت (بیماریهای دهان و دندان) انجام شود. لیزر تراپی روشی کاملاً بدون درد و بدون عارضه میباشد و اصلاً نیاز به تزریق بیحسی نمیباشد و به صورت کاملاً سرپایی در مطب انجام میشود.
در مورادی که درمان لیزر با توان کم انجام میشود معمولاً نیاز به چندین جلسۀ منظم و متوالی جهت درمان زخمهای دهان میباشد.
در مواقعی که پلاک سفید یکدست و چرمی در دهان بیمار لیکن پلان وجود داشته باشد بهتر است که پلاک سفید برداشته شود چرا که ریسک برخیمی در آینده وجود دارد. معمولاً درمان دارویی در پلاک سفید لیکن پلان، مؤثر نمیباشد و در این مواقع با استفاده از لیزر پرتوان و تنها در یک جلسه، پلاک سفید به طور کامل برداشته میشود. جراحی با لیزر بسیار ساده در محیط مطب بدون درد و خونریزی و بدون نیاز به بخیه انجام میشود. معمولاً بیمار رضایت کامل از درمان خود دارد. نیاز به مصرف آنتیبیوتیک و دوران نقاهت و استراحت در منزل نیز وجود ندارد.
تجربه درمان لیکن پلان
تجربه درمان لیکن پلان در مطب خانم دکتر عاطفه توانگر، یکی از گزینههای ممتاز برای افرادی است که با این بیماری مزمن دستوپنجه نرم میکنند. لیکن پلان، بیماری پوستی و مخاطی است که میتواند به طور چشمگیری کیفیت زندگی فرد را تحت تأثیر قرار دهد. برای درمان این بیماری، استفاده از روشهای تخصصی و درمانی مناسب از اهمیت ویژهای برخوردار است و مطب دکتر توانگر با ارائه خدمات درمانی باکیفیت، تجربهای موفق را برای بیماران خود فراهم میآورد.
در مطب خانم دکتر توانگر، درمان لیکن پلان با استفاده از جدیدترین روشهای پزشکی انجام میشود. این شامل داروهای موضعی و سیستمیک، تکنیکهای درمانی پیشرفته و مشاورههای فردی است. تیم متخصصان دندانپزشکی در این مطب با دانش و تجربه خود، برنامههای درمانی شخصیسازیشدهای را برای هر بیمار طراحی میکنند تا به بهترین نتیجه دست یابند.
تجربه درمان لیکن پلان در این مطب به دلیل توجه ویژه به نیازهای خاص هر بیمار و استفاده از روشهای درمانی بهروز، میتواند به کاهش علائم بیماری و بهبود وضعیت کلی فرد کمک کند. مشاورههای دقیق و پیگیریهای منظم از سوی پزشکان مطب، به بیمار این اطمینان را میدهد که روند درمان به درستی پیش میرود و تغییرات لازم به موقع اعمال میشود.
خانم دکتر توانگر و تیم ایشان به طور مداوم در تلاشند تا با بهرهگیری از آخرین پیشرفتهای علمی و تکنولوژیکی، بهترین خدمات درمانی را ارائه دهند. این تعامل نزدیک بین بیمار و پزشک باعث میشود که تجربه درمان لیکن پلان در این مطب به یکی از موفقترین و مؤثرترین درمانها تبدیل شود.
پیشگیری از ابتلا به لیکن پلان دهانی
از آنجا که عدم بالانس سیستم ایمنی و ارتشاح لنفوسیتهای T نقش اولیهای در بروز این بیماری دارد پیشگیری از وقوع لیکن پلان دهانی غیرممکن است ولی برای کاهش خطر بیماری جدی مخاط دهان، بهتر است نکات زیر رعایت شوند :
- اجتناب از استعمال سیگار و دخانیات
- اجتناب از مصرف زیاد مشروبات الکلی
- اجتناب از غذاهای آلرژن
جلوگیری از پیشرفت لیکن پلان
برای جلوگیری از پیشرفت لیکن پلان دهانی و بهبود کیفیت زندگی، چندین راهکار کلیدی وجود دارد که میتواند به مدیریت این بیماری کمک کند. یکی از مهمترین اقدامات، کنترل و کاهش استرس است، زیرا استرس میتواند به طور مستقیم بر شدت علائم تاثیر بگذارد و موجب تشدید بیماری شود. در نتیجه، استفاده از تکنیکهای مدیریت استرس مانند مدیتیشن، یوگا، و روشهای آرامسازی میتواند بسیار مفید باشد.
رعایت بهداشت دهان و دندان به طور منظم از اهمیت زیادی برخوردار است. مسواک زدن صحیح دو بار در روز و استفاده از دهانشویههای مناسب میتواند به کاهش التهاب و بهبود وضعیت دهان کمک کند. همچنین، استفاده از نخ دندان برای تمیز کردن نواحی بین دندانها و جلوگیری از تجمع پلاک میتواند نقش موثری در پیشگیری از پیشرفت لیکن پلان داشته باشد.
پرهیز از مواد غذایی تحریککننده، مانند غذاهای تند، اسیدی و ادویهدار، که میتوانند علائم را بدتر کنند، نیز بسیار مهم است. مصرف غذاهای نرم و غیر تحریککننده میتواند به کاهش ناراحتی و بهبود وضعیت دهان کمک کند. علاوه بر این، اجتناب از مصرف دخانیات و الکل که خود میتواند عاملی برای تشدید بیماری باشد، توصیه میشود.
مصرف مکملهای غذایی و پیروی از رژیمهای ضد التهابی، تحت نظر پزشک، میتواند به تقویت سیستم ایمنی و بهبود وضعیت عمومی بدن کمک کند. ویتامینها و مواد معدنی خاصی، مانند ویتامین B12 و زینک، به تقویت بافتهای دهان و کاهش التهاب کمک میکنند.
بازدید منظم از دندانپزشک برای ارزیابی وضعیت و پیشگیری از عوارض احتمالی نیز ضروری است. دندانپزشک میتواند راهکارهای مناسب و درمانهای لازم را برای کنترل و مدیریت بیماری ارائه دهد. با پیروی از این نکات و توصیهها، میتوان به طور موثری از پیشرفت لیکن پلان جلوگیری کرده و کیفیت زندگی را بهبود بخشید.
دکتر عاطفه توانگر با تجربه و مهارتهای خود در زمینه تشخیص و درمان مشکلات دهان و دندان، از جمله لیکن پلان، به بیماران کمک میکند تا به بهبود وضعیت دهان و دندان خود دست یابند. در مطب دکتر توانگر، بیماران میتوانند از مشاورههای تخصصی و درمانهای مناسب برای مدیریت و کنترل بیماریهای دندانپزشکی بهرهمند شوند.
آیا لیکن پلان دهانی سرطان دهان است؟
خیر، لیکن پلان دهانی سرطان نیست بلکه یک بیماری التهابی مزمن و خودایمن می باشد که در واقع به عنوان یک وضعیت پیش بدخیم در نظر گرفته میشود. در صورتی که زخمها و ضایعات دهانی بدون درمان رها شوند و سالها در دهان بیمار وجود داشته باشند احتمال تبدیل به بدخیمی در آینده وجود دارد که البته ریسک بدخیمی آن کمتر از یک درصد میباشد. با این وجود در تجربه بالینی اینجانب بارها شاهد بیماران لیکن پلانی بوده ام که درمان خود را رها کردند و بعد از چندین سال با یک تودۀ بدخیم در دهان به مطب مراجعه کردند. پس توصیهام به عزیزان این است که زخمها و ضایعات دهانی را جدی بگیرند و حتماً تحت درمان قرار بگیرند و حتی در مورادی که بیماری لیکن پلان آنها تحت کنترل بمیباشد ویزیتهای مرتب شش ماهه و یا سالیانه به متخصص بیماریهای دهان را فراموش نکنند.
درمان قطعی لیکن پلان ؟
آیا لیکن پلانهای دهانی به طور کامل از بین میروند؟
معمولاً لیکن پلانهای دهانی به طور کامل از بدن ریشهکن نمیشوند، بلکه یک بیماری مزمن و خودایمن هست و مانند سایر بیماریهای خودایمن مثل روماتیسم مفصلی، لوپوس، شوگرن و … درمان قطعی ندارد. چرا که فاکتورهای التهابی در خون بیمار وجود دارد ولی حتماً باید زخمها و ضایعات دهان تحت نظر متخصص بیماریهای دهان کنترل شوند. تا هم درد و سوزش بیمار تسکین پیدا کند و هم زخمهای دهان بهبود پیدا کنند و علائم بالینی بیمار فروکش کند و پس از کنترل ضایعات دهانی، فالوآپ و ویزیتهای منظم باید انجام شود تا ریسک عود در سالهای بعدی کاهش پیدا کند.
آیا لیکن پلان دهانی یک بیماری کشنده و خطرناک است؟
خیر، لیکن پلان دهانی یک بیماری کشنده نیست بلکه یک بیماری التهابی خودایمن است که سیر مزمن دارد و در اثر از بین رفتن سلولها ایجاد میشود و پروسۀ پیشرفت آن ملایم است. معمولاً بیماران لیکن پلان عمرطبیعی خود را میکنند ولی در مورادی که در اثر عدم درمان، زخمهای دهان تبدیل به سرطان سلول سنگفرشی (SCC) بشود، میتواند حیات فردی را به خطر بندازد و پیش آگهی خوبی ندارد.