انواع دهانشویه ها و روش استفاده ار آن
دهانشویه یک محصول ایده‌آل برای حفظ بهداشت دهان و دندان و مراقبت از لثه است علاوه بر مسواک زدن منظم دندان استفاده از محصولاتی مثل نخ دندان و محلول‌های شستشوی دهان سبب جلوگیری از رشد باکتری‌ها و حفظ سلامت دندان و لثه‌ها در درازمدت خواهد شد.
اغلب مردم دهانشویه را وقتی استفاده می‌کنند که غذاهای بودار مثل پیاز و سیر خورده باشند اگرچه دهانشویه‌ها برای رفع بوی بد دهان مناسب هستند اما کاربرد آنها فقط به رفع بوی بد دهان ختم نمی‌شود بلکه مواد تشکیل دهندۀ آن تکمیل کننده مسواک است.
انواع دهانشویه کدامند
انواع دهانشویه‌های موجود عبارتند از دهانشویه‌های درمانی و دهانشویه‌های زیبایی
دهانشویه‌های زیبایی
برای از بین بردن بوی دهان به صورت کوتاه مدت و ایجاد طعم خوشایند در دهان هستند اما تغییری در میزان باکتریهای مضر دهان و بیماری لثه و عفونت به وجود نمی‌اید.
دهانشویه‌های درمانی
این نوع دهانشویه می‌تواند به طور خاص سلامت دهان و دندان شما را ارتقا دهد. رشد باکتری و پلاک در دهان کاهش می‌یابد و شانس ابتلا به بیماریهای لثه و پوسیدگی دندان کمتر می‌شود این نوع دهانشویه می‌تواند به طور عمیق دهان را تمیز کند و نوع حاوی فلوراید آن می‌تواند مینای دندان را تقویت کند.
دهانشویه کلر هگزیدین
توصیۀ معمول دندان‌پزشکان استفاده از دهانشویه کلر هگزیدین به عنوان ضدپلاک و ضدعفونی کننده است. استفاده از کلر هگزیدین معمولاً پس از جراحی‌های پریودنتال به منظور کنترل التهاب و پلاک زیر لثه‌ای در مدت زمان محدود تجویز می‌شود. دهانشویه کلر هگزیدین به دلیل اثر جانبی نظیر ایجاد حس سوزش در مخاط دهانی و زرد کردن دندان‌ها و ترمیم کامپوزیتی و همچنین کامپوزیت ونیرها برای استفاده روزانه و مداوم توصیه نمی‌شود.
کلر هگزیدین به وسیلۀ اکثر سورفاکتانت‌های موجود در خمیر دندان‌ها غیرفعال می‌گردد به همین دلیل این ماده را نمی‌توان به خمیر دندان‌ها اضافه کرد و به طور جداگانه به صورت دهانشویه ارائه می‌شود و به دلیل این غیرفعال‌سازی باید دقت کرد دهانشویه‌های کلر هگزیدین 30 دقیقه قبل یا بعد مسواک زدن استفاده شود.
دهانشویه پراکسید هیدروژن
این ماده خاصیت سفیدکنندگی دارد و ممکن است برای از بین بردن لکه‌های قهوه‌ای روی دندان‌ها استفاده شود ولی استفاده از آن توصیه نمی شود چون ممکن است موجب آسیب به لثه شود در صورتی که ندانسته بلعیده شود خطرناک است. سفید کردن دندان بهتر است تحت نظارت دندانپزشک و با استفاده از ژل سفید کننده و لیزر انجام گیرد که به دوروش خانگی و مطبی قابل انجام می باشد.
اگر می خواهید در مورد سفید کردن دندان بیشتر بدانید مقاله زیر را مطالعه فرمایید
بلیجینگ دندان یا سفید کردن دندان
دهانشویه کلروسدیم
این ماده در واقع همان آب نمک است که باعث کاهش التهاب و التیام زخم می‌گردد.
دهانشویه سدیم فلوراید
این ماده در پیشگیری از پوسیدگی دندان‌های کودکان و همچنین جلوگیری از پوسیدگی و کاهش حساسیت دندان‌های بزرگسالان استفاده می شود. بیمارانی که دچار خشکی دهان هستند و افرادی که تنفس دهانی دارند (مخصوصاً افرادی که دچار سندروم شوگرن هستند) با توجه به این که میزان پوسیدگی در آنها زیاد است فلوراید اهمیت زیادی دارد و استفاده از این نوع دهانشویه با تجویز متخصص بیماری های فک و دهان توصیه می شود.
دهانشویه ستیل پیریدینویم
از محلول‌های دهانشویه است که برای ضدعفونی یا خوش‌بو کردن دهان استفاده می‌شود.
نحوه و روش استفاده از دهانشویه
1 – ابتدا دندان‌های خود را مسواک بزنید با مسواک زدن و نخ دندان کشیدن کامل شروع کنید اگر با خمیر دندان حاوی فلوراید مسواک می‌زنید قبل از استفاده از دهانشویه کمی صبر کنید، دهانشویه می‌تواند فلوراید غلیظ خمیر دندان را بشوید.
2 – ماده شستشوی انتخابی خود را در فنجان ارائه شده به همراه محصول یا درون لیوان اندازه‌گیری پلاستیکی بریزید، فقط به اندازه‌ای که محصول دستور استفاده از آن را داده است از دهانشویه استفاده کنید که مقداری آن به طور معمول بین 3 تا 5 قاشق چایخوری است.
3 – ابتدا فنجان را در دهان خود خالی کنید و آن را به اطراف بچرخانید آن را قورت ندهید در حالی که در حال آبکشی هستید به مدت 30 ثانیه غرغره کنید.
4 – دهانشویه را از دهان خود بیرون بریزید (تف کنید)
چند بار در هفته از دهانشویه استفاده کنیم؟
دهانشویه بهتر است روزانه یک بار برای بهداشت دهان و دندان بعد از مسواک زدن استفاده شود جهت ضدعفونی کردن نقاطی از دهان که مسواک دسترسی نداشته است. تجویز مدت زمان و نحوه استفاده با از دهانشویه بهتر است توسط متخصص انجام شود.
بعد از کشیدن دندان چه زمانی از دهانشویه استفاده کنیم؟
متخصصین توصیه می‌کنند که به مدت یک روز کامل پس از کشیدن دندان بیمار دندان‌هایش را مسواک نزند و از دهانشویه استفاده نکند از آنجایی که دهانشویه‌ها برخی از مواد شیمیایی را در خود دارند ممکن است آنها فقط به ناحیه‌ای که در آنجا دندان کشیده شده است بروند و لمس کنند و موجب تحریک یا احساس درد در آنجا شوند؛ بنابراین باید از استفاده از دهانشویه اجتناب شود تا زمانی که خونریزی به طور کامل متوقف شده و دلمه‌هایی در محلی که از آنجا دندان کشیده شده ایجاد شود
مزایای استفاده از دهانشویه
کنترل بهتر جرم و پلاک با استفاده لز دهانشویه
مواد ضدعفونی کننده آنتی‌باکتریال موجود در بسیاری از دهانشویه‌های درمانی باکتریهای عامل ایجاد جرم و پلاک دندان را از بین می‌برد و به پیشگیری از بیماری لثه و پریودنتال ناشی از تشکیل شدن جرم کمک می‌کند.
جلوگیری و کنترل هالیتوز یا بوی بد دهان با استفاده از دهانشویه
تعداد افرادی که از بوی بد دهان خود ناراحت هستند مشخص نیست به علاوه تذکر دادن این موضوع به اطرافیان دچار این مشکل ممکن است باعث رنجیدن و شرم‌ساری ایشان شود به همین دلیل استفاده از دهانشویه برای رفع بوی بد دهان برای آسودگی خاطر خود و نزدیکان، مفید است. البته این دهانشویه ها تاثیر چندانی هم در رفع بوی بد دهان ندارند و فقط موقتا باعث احساس خنکی و تازه شدن دهان می شوند. در حال حاضر در بازار دارویی ایران درمان قطعی برای رفع بوی بد دهان وجود ندارد. در مواردی که علت بوی بد، وجود زبان باردار، پرزهای بلند زبان و باکتریهای موجود در بزاق دهان باشد، روش فتودینامیک تراپی با لیزر کمک کننده می باشد. فتودینامیک تراپی با لیزر جدید ترین و اختصاصی ترین روش درمانی است که در مطب تخصصی دکتر عاطفه توانگر انجام می شود. در واقع در این روش از ماده شیمیایی متیلن بلو و تابش نور لیزر استفاده می شود تا باکتریهای مولد بوی بد دهان از بین بروند و جای خود را به باکتریهای مفید بزاق دهان بدهند. این روش به صورت کاملا سر پایی و در یک جلسه قابل انجام می باشد و هیچگونه درد و خونریزی ندارد و نیاز به تزریق بی حسی وجود ندارد.
لينک نوبت دهی درمان بوی بد دهان با لیزر در مطب تخصصی دکتر عاطفه توانگرکمک به درمان التهاب و بیماری لثه با استفاده از دهانشویه
پس از ابتلا به بیماری لثه فقط دندانپزشک می‌تواند آن را درمان کند با این حال التهاب ناشی از عفونت را می‌توان با استفاده از دهانشویه مناسب حاوی تمام یا چند مورد از مواد اولیه‌ای چون کلر هگزیدین، متیل پارابن، پراکسید هیدروژن، بنزالکونیوم کلراید، تری کلوزان بهتر درمان کرد. تمام ترکیبات اشاره شده با هدف کشتن باکتری ایجاد شده که در دهان به طور مداوم تولید می‌شوند.
- تقویت دندان‌ها
تأثیر فلوراید بر تقویت دندان‌ها اثبات شده است اما باید بدانید که مصرف درازمدت فلوراید اثرهای جانبی نامطلوبی به دنبال خواهد داشت گرچه فلوراید عمدتاً مفیدترین ماده دهانشویه برای قوی‌تر کردن دندان‌ها معرفی می‌شود اما در واقع این مواد مقابله کننده با باکتری‌ها هستند که از دندان‌ها محافظت و آنها را تقویت می‌کند. سفید کردن دندان‌ها با استفاده از دهانشویه
دهانشویه‌های حاوی مقادیر بالای پراکسید هیدروژن و گاهی بی‌کربنات سدیم مینای دندان را سفید می‌کنند. فرآورده‌های سفیدکننده لکه‌های بزرگ‌تر ایجاد شده در ناحیه‌های عاج نمایان دندان را که مینای آن ساییده شده است از بین نمی‌برد؛ البته سفید کردن دندان‌ها حتماً باید توسط متخصص بیماری های فک و دهان و ترجیحاً با ژل سفیدکننده مخصوص انجام شود.که در مقاله سفید کردن دندان به طور کامل به آن اشاره شده است. این مطلب را بخوانید : سفید کردن دندان
دهانشویه مناسب برای افراد سیگاری
دهانشویه‌هایی هستند که فقط برای افراد سیگاری هدف‌گیری شده‌اند. دهانشویه‌های مخصوص افراد سیگاری لکه‌های دوده سوخت تنباکو را از دندان‌ها حل کرده و پاک می‌کنند. در این دهانشویه‌ها از گلیسیرین (روغن) و مواد تشکیل دهنده بر پایۀ (سولفات لاریل سدیم و سدیم بنزوئیک اسید) در محلول الکل و پایۀ آب استفاده می‌شود.
مضرات استفاده زیاد از دهانشویه
استفاده زیاد از دهانشویه می‌تواند سبب آسیب دندان‌ها شود. یکی از مواد تشکیل دهنده دهانشویه الکل می‌باشد که استفاده مکرر و زیاد آن سبب بروز بیماری‌هایی نظیر سرطان دهان می‌شود.
اگرچه طبق تحقیقات انجام شده در طول 30 سال تنها 10 مورد سرطان دهان در اثر استفاده از دهانشویه دیده شده است اما همین آمار هشدار جدی را به استفاده‌کنندگان از دهانشویه می‌دهد.
یک نوع دیگری از بیماری که از عوارض استفاده دائمی از دهانشویه‌هاست بیماری زبان مودار سیاه است. همچنین مصرف زیاد فلوراید باعث بروز مشکلی به نام فلوروزیس در دندان می‌شود این عارضه سبب لکه‌دار شدن دندان‌ها می‌شود.
اگر زخم باز یا ضایعه دهانی مزمن دارید برای از بین بردن باکتری و تسریع جوش خوردن و التیام بافت‌ها هرگز از دهانشویه استفاده نکنید چون به خاطر دارا بودن الکل مشکل شما را نه‌تنها رفع نمی‌کند بلکه مشکلات شما را چندین برابر می‌کند. متاسفانه اکثر مردم، هر زخم و یا توده دهانی را آفت دهان تلقی می کنند و برای بهبود آن از دهانشویه استفاده می کنند غافل از اینکه دهانشویه ها نه تنها آفت دهان را بهتر نمی کنند بلکه به دلیل وجود الکل در دهانشویه، آن را بدتر هم می کنند. علاوه بر این ما بیش از صدها نوع زخم دهان و ضایعه ی دهانی داریم پس لطفا هیچ عنوان درمان سر خود انجام ندهید. و ی ای تشخیص و درمان صحیح و زودهنگام حتما به دندانپزشک متخصص بیماریهای دهان ، فک و صورت مراجعه فرمایید.
لينک نوبت دهی ویزیت بیماریهای دهان در مطب تخصصی دکتر عاطفه توانگر
در صورتیکه تمایل دارید اطلاعات بیشتری از زخم های دهان و توده های دهانی پیدا کنید مقالات زیر را مطالعه فرمایید :
موکوسل یا کیست دهان و لب
انواع برآمدگی های لثه و درمان آن
جراحی فرنکتومی با لیزر در اصفهان
درمان سیاهی و تیرگی لثه با لیزر در اصفهان
درمان آفت دهان با لیزر در اصفهان
لیفت لثه با لیزر در اصفهان
همچنین از دیگر مضرات استفاده از دهانشویه خشکی دهان می باشد که به علت داشتن الکل باعث خشکی دهان شده و همین موضوع موجب حساسیت لثه و پوسیدگی دندان‌ها می‌شود.
خارش و سوزش نیز از موارد دیگر است زیرا دهانشویه‌های الکلی به علت قوی بودن برای از بین بردن باکتری‌ها می‌توانند خارش و سوزش پی‌درپی داشته باشند حتی ممکن است دهان را مستعد زخم شدن کنند.
از دیگر مضرات دهانشویه ایمن نبودن بلع می باشد. مایع دهانشویه را نباید قورت بدهید به همین علت است که استفاده از دهانشویه برای کودکان زیر 6 سال ممنوع است چون احتمال این را دارد که تصادفی آن را قورت بدهند البته این احتمال در بزرگسالان نیز وجود دارد باید دقت کرد که این اتفاق نیفتد.
آیا خانم‌های باردار می‌توانند از دهانشویه استفاده کنند؟
با وجود اینکه مصرف دهانشویه ها فقط به صورت موضعی می باشد و نیازی به خوردن دهانشویه نمی باشد ولی بهتر است مصرف دهانشویه ها در خانم های باردار به هیچ عنوان به صورت سرخود انجام نشود و حتما با تجویز متخصص و تحت نظر ایشان انجام گیرد.
