برای تشخیص زودهنگام سرطان دهان، مراجعه به متخصص بیماریهای دهان ضروری است. متخصص بیماریهای دهان در طول معاینات دندانی، دهان و نواحی مختلف آن را از نظر وجود سلول‌های سرطانی بررسی می‌کنند. این تشخیص در واقع نوعی غربالگری است که حتی افراد بدون علائم بیماری هم باید به صورت دوره‌ای آن را انجام دهند.
تشخیص زود هنگام سرطان دهان، شانس موفقیت درمان را به طور قابل توجهی افزایش می‌دهد. ضایعات سرطانی معمولا به صورت زخم‌های ترمیم ناپذیر، تورم‌های غیرطبیعی، تغییر رنگ یا توده‌های سفت در دهان ظاهر می‌شوند. در صورت مشاهده هرکدام از این علائم، تشخیص و درمان سریع، امری حیاتی است.
برای تشخیص سرطان دهان چه کنیم
برای تشخیص سرطان دهان، پیشنهادات زیر را در نظر بگیرید:
- معاینه منظم دهان: هر 6 ماه یک بار توسط متخصص بیماریهای دهان، دهان و گلوی خود را معاینه کنید. این کار می‌تواند به تشخیص زود هنگام هرگونه تغییرات غیرطبیعی کمک کند.
- بررسی علائم: به دقت به هر گونه تغییر در دهان خود توجه کنید. زخم‌های التیام نیافته، تغییر رنگ، تورم یا وجود توده در گلو از جمله این علائم هستند. در صورت مشاهده هر یک از این علائم، فورا با متخصص بیماریهای دهان مشورت کنید.
- انجام آزمایش بیوپسی: اگر متخصص بیماریهای دهان مشکوک به سرطان باشد، ممکن است بیوپسی توصیه کند. در این روش، نمونه کوچکی از بافت مشکوک برداشته و برای آزمایش به آزمایشگاه ارسال می‌شود.
- استفاده از تکنولوژی‌های تصویربرداری: متخصص بیماریهای دهان ممکن است از روش‌هایی مانند سی تی اسکن، ام آر آی یا آندوسکوپی برای بررسی دقیق‌تر استفاده کند.
- پیگیری مرتب: در صورت تشخیص سرطان، پیگیری منظم توسط متخصص بیماریهای دهان ضروری است تا پیشرفت بیماری کنترل شود.
سرطان دهان و ضایعات دهانی چه تفاوت‌های با هم دارند؟
سرطان دهان و ساير ضايعات دهاني از نظر ويژگی‌های مختلف، با يکديگر تفاوت دارند. سرطان دهان يک بيماری بدخيم است كه به سرعت پيشرفته شده و به بافت‌های اطراف تهاجم و متاستاز پيدا می‌كند، در حالی که ساير ضايعات دهانی معمولا خوش‌خيم بوده و محدود به محل خود باقی می‌مانند. علاوه بر اين، درمان سرطان دهان پيچيده‌تر بوده و شامل مجموعه‌ای از راهکارهای درمانی نظير جراحی، پرتودرمانی و شيمی درمانی است اما ضايعات غير سرطانی اغلب با درمان‌های ساده‌تر مانند دارو درمانی يا حذف موضعی برطرف می‌شوند.
سرطان دهان با خطر بالاتر و عوارض جدی مانند اختلال در تنفس، بلع و تغذيه همراه است که ضايعات غير سرطانی، چنين خطراتی ندارند. از لحاظ علائم، برخی ضايعات خوش‌خيم دهانی دارای مشخصات آشکارتری نسبت به سرطان هستند که امکان تشخيص را افزايش می‌دهند اما در برخی موارد، تشخيص اوليه بين سرطان و ضايعات بدخيم دشوار بوده و نياز به بررسی‌های تکميلی و نظر متخصص وجود دارد.
علائم اولیه سرطان دهان
سرطان دهان در صورت بروز، می‌تواند به سایر قسمت‌های دهان، سر و گردن نیز گسترش یابد. این نوع سرطان می‌تواند در هر بخشی از دهان، از جمله لب‌ها، لثه‌ها، داخل گونه‌ها، کام سخت، کام نرم و زبان ایجاد شود. شناخت علائم اولیه و پیشرفته سرطان دهان می‌تواند به تشخیص زود هنگام و درمان موثرتر این بیماری کمک کند.
علائم سرطان دهان متنوع بوده و بسته به محل و میزان پیشرفت بیماری، متفاوت است که برخی از رایج‌ترین علائم این نوع سرطان عبارتند از:
- ایجاد تورم در فک یا گردن: تورم در ناحیه فک یا گردن یکی از علائم رشد و گسترش تومور است.
- احساس درد در گوش‌ها: درد در گوش‌ها می‌تواند به علت تحریک اعصاب در ناحیه تومور ایجاد شود.
- زخم در حفره دهانی که بهبود پیدا نمی‌کند: زخم یا زبری داخل دهان که به مدت دو هفته یا بیشتر بهبود پیدا نمی‌کند، احتمالا نشان وجود تغییرات پیش سرطانی یا سرطانی است.
- ایجاد یک توده در دهان یا لب: وجود یک توده یا برآمدگی در دهان یا لب در برخی موارد نشان دهنده رشد یک تومور دهانی است.
- بروز لکه‌های قرمز یا سفید روی لثه: لکه‌های قرمز یا سفید روی لثه می‌توانند نشانه تغییرات پیش سرطانی باشد.
- ایجاد لکه‌های سفید و قرمز در ناحیه مخاط دهان و زبان
- خونریزی شدید و غیرمعمول دهانی
- دشواری در جویدن و بلع
- دشواری در قورت دادن لقمه‌های جویده شده
باید توجه داشت که برخی از این علائم می‌توانند ناشی از سایر مشکلات پزشکی نیز باشند و لزوما به معنای سرطان نیستند بنابراین در صورت مشاهده هر یک از این علائم، حتما باید با متخصص بیماریهای دهان متخصص مشورت کنید تا علت آن به درستی تشخیص داده شود. غربالگری منظم دهان نیز می‌تواند در تشخیص زود هنگام سرطان دهان و پیشگیری از پیشرفت بیماری مفید باشد.
در مجموع، مراجعه به متخصص بیماریهای دهان برای انجام معاینات دوره‌ای و غربالگری سرطان دهان، بسیار مهم است. این اقدام می‌تواند به شناسایی زود هنگام بیماری‌ها و افزایش شانس موفقیت درمان کمک کند. سرطان دهان قابل پیشگیری و درمان است اما تشخیص روش درمان و زمان آن بسیار مهم است. اگر در این مورد نگران هستید و به وجود ضایعات مختلف در دهان خود مشکوک هستید، حتما با متخصص بیماری های فک و دهان مجرب مشورت کنید.
