لثههای انسان در حالت عادی به رنگ صورتی کم رنگ هستند، هر تغییری در رنگ و ظاهر آنها نشاندهنده وجود آسیب یا بیماری در لثه و محیط دهان است. از این رو، توصیه میکنیم در صورت مشاهده هرگونه علائم در سلامت دهان، دندان و لثهها از جمله تغییر رنگ ناگهانی لثه، در اولین فرصت به دندانپزشک مراجعه کنید. گزینههای درمان این عارضه باید متناسب با شرایط و نیاز هر بیمار انجام شود. اگر میخواهید بدانید که دانههای سفید روی لثه نشانه چیست، در ادامه با ما همراه باشید. در این مطلب از دکتر عاطفه توانگر به بررسی علل بروز این مشکل و روشهای پیشگیری آن خواهیم پرداخت.
بیماری لکوپلاکیا لثه چیست؟
لکوپلاکیا یکی از انواع بیماریهای دهانی و جزو شایعترین علل ایجاد لکههای سفید روی لثهها است. تشخیص این بیماری به دلیل دانههای سفید رنگی که در کام ایجاد میکند، بسیار آسان است. لکوپلاکیا قسمتهای مختلف دهان مانند لثه، داخل گونه، پایین دهان و روی زبان را درگیر میکند. اکثر دانههای ایجاد شده در اثر این عارضه خوش خیم و بیضرر هستند و به خودی خود از بین میروند اما گاهی اوقات لکههای سفید ناشی از این عارضه به دلیل سرطان داخلی دهان به وجود میآیند. بنابراین در صورت مشاهده چنین دانههایی در دهان خود حتما به متخصص دندانپزشک مراجعه کنید.
بیماری لکوپلاکیا میتواند افراد مختلف در سنین گوناگون را درگیر کند اما در سنین بالای 60 سال شایعتر است. در کل عارضه دهانی مورد بحث معمولا زمانی اتفاق میافتد که چیزی درون کام را تحریک کند. تحریک در دهان به دلایل مختلف مانند دندانهای زبر، سیگار کشیدن، مصرف تنباکو و نگه داشتن آن در کام برای مدت طولانی، مواد ترمیمی و روکشها صورت میگیرد، همچنین کمبود ویتامینهای A و B، کمبود هورمونهای زنانه یا مردانه و استفاده بیش از حد الکل یا نیکوتین از دیگر عوامل بروز این عارضه دهانی به شمار میروند. برخی دیگر از مهمترین دلایل ابتلای افراد به لکوپلاکیا عبارتند از:
- دندان مصنوعی نامناسب
- گاز گرفتن گونه یا لب به دفعات زیاد
- سوختن مکرر کام با غذا یا نوشیدنی گرم
- وجود پروتز، براکت و ارتودنسی نامناسب در دهان
- عدم رعایت بهداشت دهان و دندان
- جویدن برخی آجیلها یا برگها مانند برگ فلفل یا مغز آرکا
- مصرف بیش از حد سفیدکنندههای دندان و دستگاههای پولیش
- شرایط تضعیف کننده سیستم ایمنی بدن مانند HIV، شیمی درمانی یا عملهای جراحی بزرگ
- استفاده زیاد از استروئیدهای استنشاقی بدون شستن کام
لازم به ذکر است که لکوپلاکیا و ویروس پاپیلومای انسانی(HPV) دو بیماری مرتبط با هم هستند؛ HPV نوعی ویروس است که میتواند عفونتهای مختلفی ایجاد کند، از جمله در ناحیه دهان و گلو. برخی از انواع HPV، به ویژه انواع پرخطر مانند HPV-16 و HPV-18، با خطر بالای سرطان دهان و گلو مرتبط هستند. لکوپلاکیا بهطور مستقیم به HPV مربوط نیست، اما برخی از موارد لکوپلاکیا در نواحی که توسط HPV آلوده شدهاند، مشاهده شده است. در چنین مواردی، ممکن است لکوپلاکیا به عنوان یک علامت از تغییرات سلولی یا آسیبهای ناشی از عفونت HPV ظاهر شود.
ترکاندن جوش لثه
از آنجایی که دانه های سفید روی لثه پر از چرک هستند، اغلب اوقات با درد همراه هستند. در واقع درد یکی از اولین نشانههای عارضه مورد اشاره است. همچنین وجود جوش روی قسمتهای مختلف کام را میتوان با زبان حس کرد یا آن را در آینه مشاهده کرد. از دیگر نشانههای جوش لثه شامل موارد زیر هستند:
- تورم
- حساسیت به گرما یا سرما
- حالت تهوع
- تب
- بوی بد تنفس
- خونریزی
- ترشحات دهانی
- گوش درد
جوشهای لثه میتوانند به انواع مختلفی از مشکلات لثهای اشاره داشته باشند و به طور کلی به دستههای زیر تقسیم میشوند:
کیستهای لثهای: این کیستها در ناحیه لثهها ایجاد میشوند و ممکن است به علت التهاب یا عفونت مزمن به وجود آیند. آنها به صورت برآمدگیهای کوچک و نرم در لثه ظاهر میشوند.
آبسههای دندانی: اینها کیستهای عفونی هستند که در اطراف ریشه دندان یا در بافتهای نرم اطراف دندان شکل میگیرند. آبسهها میتوانند منجر به درد و ورم در ناحیه لثه شوند.
پاپیولهای لثهای: این برآمدگیهای کوچک و غیرطبیعی در لثهها میتوانند به دلایل مختلفی از جمله تحریک مزمن یا عفونتهای باکتریایی ایجاد شوند.
این عارضهها در بسیاری از مواقع به دلیل عدم رعایت بهداشت دهان و دندان رخ میدهند. رعایت بهداشت، قرقره کردن آب نمک، استفاده از دهانشویه هیدروژن پراکسید، شستشوی کام با آب سیر و استفاده از روغن میخک یا روغن درخت چای از دیگر روشهای خانگی موثر درمان جوش لثه هستند.
ترکاندن جوش لثه معمولاً توصیه نمیشود زیرا میتواند منجر به عفونت، التهاب بیشتر، و آسیب به بافتهای اطراف شود. فشار دادن جوش میتواند باکتریها را به عمق لثه وارد کند و فرآیند التیام را پیچیدهتر کند.
به جای ترکاندن جوش، بهتر است به دندانپزشک مراجعه کنید تا علت دقیق و درمان مناسب شناسایی شود. همچنین، رعایت بهداشت دهان و دندان و پرهیز از دست زدن به جوش میتواند از بروز مشکلات بیشتر جلوگیری کند.
همچنین با تمیز کردن عمیق کام مانند روش روت پلنینگ میتوان پلاک و تارتار را از بین برد و به بهبود لثه کمک کرد. جوش لثه بعضی وقتها ناشی از ضعف دندان یا قرارگیری نامناسب پروتزهای دندانی است. در این شرایط دندانپزشک برای جلوگیری از تحریک بیشتر قسمتهای مختلف دهان، به تنظیم پروتزها میپردازد.
گاهی اوقات جوشهای مزمن، دهان درد بسیار زیادی دارند و جراحی، تنها راه درمان آنها است. از آنجایی که احتمال بازگشت این جوشها پس از خارج کردن آنها وجود دارد، در این زمینه باید از متخصص دندانپزشک کمک گرفت.
بسیاری از پزشکان خشک کردن جوشها را پیشنهاد میدهند که احتمال برگشت کمتری دارد. این روش درمان اصلا دردناک نیست و به بخیه زدن نیاز ندارد. در روش خشک کردن جوشها، پزشک مجبور به برش زدن لثه و تخلیه چرک است، بنابراین بیمار پس از تخلیه عفونت باید تا مدتی آنتیبیوتیک مصرف کند.
